ئامادەبووان، بەشدارانی کۆنفڕانس، میوانە بەڕیزەکان، کەسایەتیە سیاسیەکان و نوێنەرانی هێز و لایەن و وڵاتان، سڵاوتان لێبێ و ئەم کاتەتان باش، بە خێر بێن بۆ کۆنفڕانسی ئێران هەڕەشەیە بۆ ئەمنیەتی ناوچەکە و جیهان بە گشتی.
بە ئاوڕدانەوەیەکی خێرا لە دوو سەدەی ڕابردوو و هەروەها شەڕەکانی یەکەم و دووهەمی جیهانی بۆمان دەردەکەوێ کە نەبوونی سەروەریی سیاسی و دەوڵەت و کیانی سەربەخۆ، هۆکاری سەرەکیی دروستبوونی ئەم شەڕانە بوون و بەرهەمی ڕاگرتنی ئەم شەڕانە، گەیشتن بە سەربەخۆیی زۆرینەی ئەو وڵاتانەی جیهان بوون کە ئێستا لە ڕێکخراوی دەوڵەتە یەکگرتووەکان دا ئەندامن.” بۆیە ناڵێم ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان، چونکە نەتەوەکان تێیدا بەشدار نین، بەڵکوو دەوڵەتەکان تێیدا بەشدارن و کەم نین ئەو نەتەوانەی خاوەن دەوڵەت و سەروەریی سیاسیی خۆیان نین و هەروا لە ژێر داگیرکاری دا ماونەتەوە، بەشێک لەو دەوڵەتانەی لەو ڕێکخراوە دا بەشدارن، دەوڵەتانی داگیرکەرن”
بەرهەمی هەڵگیرسان و سەرئەنجام ڕاگرتنی شەڕی یەکەم و دووهەمی جیهانی ، دروستبوونی کۆمەڵێک وڵات بوو، ئایا بۆ ئەوەی باقی نەتەوە بێدەوڵەتەکانی دیکەی وەک کورد و بەلووچ و عەڕەبی ئەحوازی و کاسپین و تا دوایی ببنە خاوەنی کیان و دەوڵەتی سەربەخۆی خۆیان، جیهان پێویستی بە شەڕێکی دیکەی جیهانی هەیە؟
پرسی سەربەخۆیی ئەو نەتەوە بێدەوڵەتانە و یەک لەوان نەتەوەی کورد ڕاستەخۆ گرێدراوە بە پرسی ئاسایش و ئەمنیەتی ناوچەیی و جیهانی و تا پرسی ئەم نەتەوە خاک داگیرکراوانە چارەسەر نەکرێ، ڕۆژهەڵاتی ناڤین رووی ئارامی و ئاشتی بە خۆیەوە نابینێ و لەم پێوەندیەش دا نە خودموختاری، نە فیدراڵی و نە کۆنفیدراڵی ناتوانن وەڵامدەری خواستی گەلانی خاک داگیرکراو بن و تاکە ڕێگەی گەیشتن بە ئاشتی و ئارامیی ڕۆژهەڵاتی ناڤین، بنیاتنانی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان و هەڵوەشاندنەوەی نەخشە و جوغرافیای جەعلی ئەو وڵاتانەیە کە خاکی کوردستانیان داگیر کردووە.
هەر لەو سەدەیەی کە ئێستا ئێمە تێیدان واتە سەدەی بیست و یەکەم ، کە هەندێک هێزی سیاسی پێیان وایە سەردەمی دەوڵەت نەتەوە نەماوە، لانی کەم شەش تا حەوت وڵاتی دیکە دروستبوون کە پێشتر خاکەکەیان داگیرکرابوو و لە ئیستا دا بوونە خاوەن سەربەخۆیی و سەرەوەریی سیاسی خۆیان .
جیهان بە گشتی و ڕۆژهەڵاتی ناڤین بە تایبەتی لە بواری ڕامیاری و ژیئۆگرافیەوە لە هەڕەتی گۆڕانکاریی بنەڕەتی دایە و کاتی ئەوە هاتووە کە نەخشەی سیاسیی ڕۆژهەڵاتی ناوەراست لە سەر ئەساسی قازانج و بەرژەوەندیی هاوبەشی ڕۆژئاوا، ئەمریکا و وڵاتە زلهێزە جیهانیەکان لە گەڵ کورد و باقی نەتەوە خاک داگیرکراوەکان سەر لە نوێ دابڕێژرێتەوە.
ئێران تا ئەو کاتەی نەببوو بە مەترسی بۆ سەر قازانج و بەرژەوەندیی وڵاتانی زلهێزی جیهانی و ڕۆژاواییەکان، دەیتوانی بەم چەشنە درێژە بە دەسەڵاتەکەی بدا، بەڵام بە هۆی گۆڕانکاری لە بلۆک و جەمسەرەکانی هێز لە ئاستی جیهانیدا، هاوکێشە سیاسیەکانیش لەم ئاڵووگۆڕ و گۆڕانکاریانە بێبەش نەبوون .
بەشێک لەو کردەوانەی کە ئێران وەک مەترسییەک بۆ سەر ئەمنیەت و ئاشتی لە ئاستی ناوچەکە و جیهان پێناسە دەکەن ئەمانەن:
یەکەم: بەرنامەی شاراوەی ئەتۆمی و هەوڵدان بۆ دەستڕاگەیشتن بە چەکی ئەتۆمی، ” کە ئەوە جیا لەوەی پێشبرکێیەکی دەستڕاگەیشتن بە چەکی ئەتۆمی لە هەموو ناوچەکە دروست دەکا و ناوچەکە بە گشتی دەکاتە بۆشکەیەک باڕووتی گرگرتوو ،
دووهەم: یارمەتی لە بواری هەناردەکردنی درۆن و مووشەک بۆ ڕووسیە لە شەڕی دژ بە ئۆکراین ،
سێهەم: ڕێکخستن و هەناردە کردنی تیرۆر و تیرۆریسم لە ئاستی جیهانیدا و یارمەتیەکانی بۆ هەموو گرووپ و ڕێکخراوە تیرۆریستیە جیهانیەکان، وەک حەماس و حیزبوڵلا ، حەشدی شەعبی ، تاڵیبان ،ئەلقاعیدە ،داعش، حوسیەکانی یەمەن و تەنانەت بوکووحەرام لە ئەفریقا و سەدان ڕێکخراوی دیکەی تیرۆریستی
چوارەم: دەستێوەردان لە کاروباری ناوخۆیی وڵاتانی ناوچەکە بە گشتی و وڵاتانی عەڕەبی بە تایبەتی، وەک عێراق، سووریە، یەمەن، لوبنان و …
پێنجەم: هەڕەشەی سڕینەوەی ئیسرائیل و سەرئەنجام هێرشی ڕاستەوخۆی مووشەکی بۆ سەر خاک و سەروەریی ئیسرائیل و شەڕی نیابەتی لە گەڵ ئیسرائیل و ڕۆژآوا و ئەمریکا لە دەرەوەی سنوورەکانی خۆی،
شەشەم: گوێنەدان و پێشێل کردنی بە ئاشکرا و بە ئەنقەستی مافەکانی مرۆڤ و کوشتاری هۆڤانەی خەڵکی ناڕازی ،وەک ئەوەی لە شۆڕشی ژینا” ژن، ژیان، ئازادی دا بە بەرچاوی هەموو دونیاوە ئەنجامی دا ، واتە جیا لە زیندان و لە سێدراەدان، کوشتاری بە کۆمەڵی خەڵک.
لە ماوەی سەد ساڵی ڕابردوو دا کە ئێران وەک یەکەیەکی سیاسی لە سەر خاک و خوێنی نەتەوە غەیرفارسەکان بنیات نراوە، جیا لە زیندان و ئێعدام و کوشت و کوشتار، سیاسەتی ئاسیمیلاسیۆن و پاکتاوی نەژادی ، گۆڕینی دێمۆگرافیای ناوچەکانی سەر بە نەتەوە خاک داگیرکراوەکان، ی پێڕەو کردووە و ئەمەش لە سەردەمی ڕەزاخانەوە تاکوو ئەمڕۆ لە شێوە و قەوارەی جیاواز دا بەڕێوە چووە و لە ڕاستیدا ئێرانیەکان چ سەڵتەنەت و پاشاگەردانی بووبێ و چ کۆماری ئیسلامی، لە ناوەرۆک و شێوەی هەڵسوکەوت لە گەڵ کورد و باقی نەتەوە خاک داگیرکراوەکان ، هەر یەک سیاسەتیان ڕەچاو کردووە و ئەویش سیاسەتی قڕ کردن و لە ناو بردنی ئەو نەتەوانە بووە و هەر چی فەرهەنگ و مێژوو، زمان و کلتوور، ژیار و شارستانیەتی ئەم نەتەوانە بووە بە ناوی ئێرانیەوە جەعلیان کردووە و خراوەتە خزمەت نەتەوەی باڵا دەست واتە نەتەوەی فارس .
تا ئەو کاتەی جوغڕافیایەکی جەعلی و دەستکرد و یەکەیەکی سیاسی لە ژێر ناوی ئێران بمێنێ، نەک هەر ئەو نەتەوانەی خاکیان لە لایەن ئێرانیەکانەوە داگیرکراوە ، بەڵکوو ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان بە گشتی سەقامگیری و ئاشتی بە خۆیەوە نابینێ و تاکە چارەسەر ، گۆڕین و هەڵوەشانەوەی ئەو نەخشە سیاسیەیە کە پێی دەوترێ ئێران و وەک ئەوەی لە یەکێتیی سۆڤیەتی پێشوو ڕوویدا و بەشێک لەو نەتەوانەی خاکیان لە لایەن ڕووسەکانەوە داگیرکرابوو، گەیشتن بە سەروەریی سیاسی ، پێویستە هەمان گۆڕانکاری لە نەخشەی ئێرانیش ڕوو بدا و بەرهەمەکەی ببێتە بنیاتنانی لانی کەم حەوت وڵاتی سەربەخۆ ،
کوردستان، بەلووچستان، ئەلئەحواز، کاسپیەن، فارسستان و … .
لەو نێوە دا هێزێک کە ناکرێ وەبەر چاو نەگیرێ و دەتوانێ ڕۆڵی سەرەکی لە گۆڕانکارییەکانی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دا بگێڕێ، هێزی نەتەوەی کوردە، ئەو هێزەی چۆکی بە گەورەترین و مەترسیدارترین ڕێکخراوی تیرۆریستیی جیهان واتە داعش ، دادا و شکستی بەم هێزە هێنا کە جیهان سامی لێدەکرد.
کەواتە ئەگەر لەمڕۆی جیهانی چەند جەمسەریدا چەند وڵاتانێکی زلهێزی جیهانی وەک ڕۆڵگێڕانی جەمسەری هێز پێناسە دەکرێن، کوردیش لە ئیستا دا نەک وەک دەوڵەتێک، بەڵام وەک نەتەوەیەکی بێ دەوڵەتی خاوەن هێز ، بە هۆی هێزەکەیەوە دەتوانێ هاوکێشە سیاسیەکان لە قازانج و بەرژەوەندیی ئەو جەمسەرە دا بگۆڕێ کە لە گەڵ خواست و ویستەکانی کورد و قازانج و بەرژەوەندییەکانی یەک بگرێتەوە.
